Op 15 januari 2024 werd de wet tot wijziging van de bankierseed en de tuchtregeling voor de banksector gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Het doel van deze wet is om de belangen van de klanten centraal te stellen en het vertrouwen van het publiek in de financiële sector te versterken, in het bijzonder via de individuele verantwoordelijkheid van de personen werkzaam in de banksector.
De “bankdienstverleners” zullen voortaan onderworpen zijn aan twee hoofdverplichtingen: ze moeten de bankierseed afleggen en specifieke disciplinaire regels naleven, dit op straffe van tuchtsancties.
De nieuwe regels worden van kracht op 15 januari 2025 voor bepaalde medewerkers in de banksector en op 15 juli 2026 voor anderen.
Terwijl de "individuele gedragsregels" al waren vastgelegd in een koninklijk besluit, dienden de concrete regels voor het afleggen van de eed nog te worden vastgesteld door een reglement van de FSMA, die verantwoordelijk zal zijn voor het toezicht en de controle op de nieuwe regeling.
Het reglement van de FSMA, goedgekeurd bij koninklijk besluit, werd zopas gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. De eed zal moeten afgelegd worden binnen 6 maanden na de datum van inwerkingtreding van de regeling, bij de FSMA zelf of bij de kredietinstellingen.
Talrijke HR-vragen
De FSMA (of, in het geval van “fit & proper” kredietinstellingen, de NBB) zal tuchtsancties kunnen opleggen aan bankdienstverleners die de gedragsregels niet naleven. Deze kunnen de vorm aannemen van een waarschuwing, een berisping of een beroepsverbod.
De tuchtsancties die door de FSMA worden opgelegd, zullen aan de betrokken persoon (en aan de instelling in geval van een beroepsverbod) worden meegedeeld.
Dit roept natuurlijk veel vragen op vanuit HR-oogpunt: welke impact hebben FSMA-tuchtsancties op de arbeidsrelatie? Kan de werkgever eisen dat hij op de hoogte wordt gebracht van tuchtprocedures? Kan een werknemer die door de FSMA wordt aangesproken, zich beroepen op de arbeidsrelatie of zelfs op de burgerrechtelijke immuniteit als werknemer? Wat is de impact van een beroepsverbod op de arbeidsovereenkomst? Kan een werknemer individueel aansprakelijk worden gesteld door een klant van de bank of het agentschap bij niet-naleving van de gedragsregels? Enz.
Het kan nuttig zijn om te anticiperen op deze HR-vragen die onvermijdelijk zullen opduiken. Onze gespecialiseerde advocaten staan tot uw beschikking en in het najaar zal een webinar hierover georganiseerd worden.
Voor wie is dit van belang?
De nieuwe bankierseed en de bankdeontologie zijn van toepassing op bankdienstverleners, werkzaam in België binnen de volgende entiteiten: enerzijds de Belgische of buitenlandse kredietinstellingen gevestigd in België; anderzijds de agenten in bank- en beleggingsdiensten die handelen in naam en voor rekening van dergelijke kredietinstellingen.
Het begrip “bankdienstverleners” omvat vier categorieën personen:
- de personen die, bij een geviseerde entiteit, permanent blijk moeten geven van professionele betrouwbaarheid en passende deskundigheid vereist voor de uitoefening van hun functie (“fit & proper”);
- de verantwoordelijke leidinggevenden: dit zijn de natuurlijke personen die de facto verantwoordelijk zijn voor of toezicht uitoefenen op personen bedoeld onder punt 4;
- de agenten in bank- en beleggingsdiensten als natuurlijk persoon; en
- de personen die rechtstreeks deelnemen aan het verrichten van bankactiviteiten of -diensten op het Belgisch grondgebied (bijvoorbeeld het aanbieden van alle soorten rekeningen, het verstrekken van kredieten, het verstrekken van beleggingsdiensten, enz.). Personen die rechtstreeks betrokken zijn bij het uitvoeren of verlenen van bankactiviteiten en -diensten vallen in deze categorie, d.w.z. personen die rechtstreeks in contact staan met het publiek voor het uitvoeren van dergelijke activiteiten en diensten (werknemers die in zogenaamde front office-afdelingen werken, moeten dus worden beschouwd als bankdienstverleners).
Gedragsregels
De individuele gedragsregels waaraan dienstverleners zijn onderworpen, zijn gebaseerd op drie basisprincipes: de bankdienstverleners moeten te allen tijde (i) eerlijk en integer handelen; (ii) op vakbekwame en professionele wijze handelen; en (iii) de belangen van de cliënten behartigen en hen billijk behandelen. Deze regels geven een centrale plaats aan de begrippen eerlijkheid, integriteit, vakbekwaamheid en professionalisme, evenals aan de belangen van de cliënten en hun eerlijke behandeling. De FSMA, die via een klachtenkanaal kan worden benaderd, zal belast zijn met de controle hiervan en, indien nodig, met het individueel sanctioneren van de medewerkers.
Inwerkingtreding
Vanaf 15 januari 2025 is de nieuwe regeling van toepassing op de “fit & proper” personen en op de verantwoordelijke leidinggevenden werkzaam bij kredietinstellingen. Vanaf 15 juli 2026 zullen de andere bankdienstverleners onder deze regeling vallen.
Modaliteiten van de eedaflegging
Het reglement van de FSMA, goedgekeurd bij koninklijk besluit gepubliceerd op 20 juni 2024, preciseert de regels en modaliteiten voor het afleggen van de eed.
De bankdienstverleners die in dienst zijn op het ogenblik van de inwerkingtreding van de wet, moeten binnen de 6 maanden de eed afleggen (na de inwerkingtreding of, daarna, na hun indiensttreding).
Voor personen die onderworpen zijn aan de "fit & proper" vereisten onder Belgisch recht of het recht van een andere EER-lidstaat, wordt de eed afgelegd bij de FSMA. De eed wordt afgelegd voor de voorzitter van de FSMA (of bij diens afwezigheid, voor de ondervoorzitter van de FSMA of twee leden van haar directiecomité).
De FSMA organiseert minstens 3 sessies per semester voor de eedaflegging. De FSMA zal tijdig de data en de inschrijvingsmodaliteiten voor de eedafleggingen bekendmaken op haar website.
Andere categorieën van bankdienstverleners moeten de eed afleggen bij de kredietinstelling voor wie zij handelen. Deze eedaflegging vindt plaats bij een persoon belast met de effectieve leiding van deze kredietinstelling. De modaliteiten voor de organisatie van de eedaflegging moeten door de instellingen worden vastgelegd, rekening houdend met de toepasselijke termijnen.
Het reglement van de FSMA verduidelijkt ook de regels en modaliteiten voor het ontvangen, de ontvankelijkheid en de behandeling van klachten tegen medewerkers die de eed hebben afgelegd.
Actiepunt
De “fit & proper” personen en de verantwoordelijke leidinggevenden werkzaam bij kredietinstellingen moeten de eed afleggen binnen zes maanden na 15 januari 2025 (datum van inwerkingtreding van de tuchtregeling ten aanzien van hen) of binnen zes maanden na hun indiensttreding.
De andere bankdienstverleners moeten de eed afleggen binnen zes maanden na 15 juli 2026 (datum van inwerkingtreding van de tuchtregeling ten aanzien van hen) of binnen zes maanden na hun indiensttreding.
Het kan nuttig zijn om te anticiperen op de HR-vragen die onvermijdelijk zullen opduiken. Onze gespecialiseerde advocaten staan tot uw beschikking en in het najaar zal een webinar hierover georganiseerd worden.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.