I. GIRIŞ
Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu'nun 11/1-c maddesinde imalatçılar tarafından ihracatçılara ihraç edilmek şartıyla yapılan mal teslimleri üzerinden hesaplanan verginin ihracatçılar tarafından ödenmemesi yolunda ihracatçılara bir kolaylık tanınmıştır.
Bu düzenleme ile ihracatçılar, getirilen şartlar çerçevesinde KDV ödemeden ihraç malı satın alıp KDV iade sürecinden kurtulmakta, imalatçılar ise ihracata konu mala isabet eden KDV'yi ertelemek sureti ile finansman açısından rahatlamaktadır.
Bu makalemizde ihraç kayıtlı teslim gerçekleştirebilmenin temel şartlarına, ilgili işlemlere ait muhasebe kayıtlarına ve ihraç kayıtlı teslimlerde özellik arz eden durumlar olarak adlandırdığımız hallerde imalatçı ve ihracatçı firmaların durumları açıklanmıştır.
II. İHRAÇ KAYITLI MAL TESLIMLERI
İhraç kaydıyla mal teslimleri KDV Kanunu'nun 11/1–c maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddede, "İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait katma değer vergisi, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur. Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur." hükmü yer almaktadır. Madde hükmünden de açıkça anlaşılacağı üzere ihraç edilmek üzere satın alınan mallara ait KDV imalatçı firmaya ödenmez.
Ayrıca fatura üzerinde "3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun (11/1-c) maddesi hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden, KDV tahsil edilmemiştir" ibaresi bulunması gerekmektedir.
Tecil etmek kelime anlamı itibariyle ertelemek anlamına gelir ve vergi mevzuatı çerçevesinde de bu anlamıyla kullanılır. Verginin terkini ise tahakkuk etmiş veya tahsil edilmiş bir verginin, tahakkuk kaydının iptali yahut tahsil edilen verginin mükellefe ret ve iadesi suretiyle vergi alacağını ortadan kaldıran bir işlemdir. KDV Genel Uygulama Tebliğinin İstisnalar bölümünde belirtildiği üzere, ihraç kayıtlı satış nedeniyle mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur.
İhracatçı firma bu şekilde satın aldığı malı takip eden aybaşından itibaren 3 ay içerisinde yurtdışına satışını gerçekleştirmek zorundadır. İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle 3 ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren onbeş gün içinde başvuran ihracatçılara, Hazine ve Maliye Bakanlığınca veya Bakanlığın uygun görmesi halinde vergi dairelerince üç aya kadar ek süre verilebileceğini belirtmek gerekir. Diğer taraftan ihraç kayıtlı faturalarda gösterilen katma değer vergisi ihracatçı tarafından muhasebe kayıtlarına alınmayacağı gibi ilgili dönem katma değer vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılmayacaktır.
a. İhraç Kayıtlı Satış Yapabilecek İmalatçıların Sahip Olması Gereken Usul ve Esaslar
26.04.2014 tarih ve 28983 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Katma Değer Vergisi Uygulama Genel Tebliği'ne göre imalatçıların sahip olması gereken usul ve esaslar şunlardır;
- Sanayi Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesini haiz olması veya Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından alınmış çiftçi kayıt belgesi, gıda işletmesi kayıt belgesi ve işletme onay belgelerinden (üretici belgesi) herhangi birine sahip olması,
- İlgili meslek odasına kayıtlı bulunması,
- Üretimin yapıldığı dönemde yürürlükte bulunan Sanayi Sicil Tebliğlerinde öngörülen sayıda işçi çalıştırması ve gerekli araç parkına sahip olması veya kapasite raporundaki üretim altyapısına sahip olunması gerekmektedir.
Yukarıdaki şartlara sahip olan imalatçılarca, ihraç kaydıyla ihracatçılara mal teslim edilen dönemde ve bir defa olmak üzere "imalatçı belgesi" ve ilgili meslek odasına üyelik belgesinin birer örneği, ilgili dönem KDV beyannamesinin verilme süresine kadar bağlı oldukları vergi dairesine bir dilekçe ekinde verilir. İmalatçı niteliğindeki değişiklikler ve imalatçı niteliğinin kaybedilmesi halleri ayrıca vergi dairesine bildirilir. İmalatçıların üretim belgelerindeki malları fason olarak üretimini yaptırması da tecil - terkin uygulamasına engel değildir. İhraç kaydıyla yapılan alınan malın aynı şekilde ihraç edilmesi gerekmektedir.
İhraç kaydıyla teslimi yapılan malın, ihracat faturası ve gümrük beyannamesinde yer alan malla aynı olması gerekir. Malın aynı olmasına rağmen fatura ve/veya gümrük beyannamesinde farklı olması durumunda ise ihraç kayıtlı mal ile mal ile ihraç edilen malın aynı olduğunun, bu konuya münhasır vergi inceleme raporu veya YMM raporu ile tespiti istenebilir.
b. İhraç Kayıtlı Satışlara Ait İmalatçı ve İhracatçının Muhasebe Kayıtları İle KDV İadesinde Talep Edilen Belgeler
Yazımızda ihracatçıların ihraç etmek üzere imalatçılardan almış olduğu mallar için KDV'yi indirim hesaplarına dahil etmeyeceğinden bahsetmiştik. Bu defa imalatçının ve ihracatçının yapması gereken muhasebe kayıtlarının neler olacağını örneklerle açıklamayaca çalışacağız.
Örnek; Yüklü miktarda Devreden KDV'si olan İmalatçı IML Anonim Şirketi, ihracatçı olan IHR A.Ş.'ye ihraç kayıtlı olarak 100.000 TL'lik % 18 KDV hariç mal satışı gerçekleştirmiştir. Buna göre imalatçı ve ihracatçı firmaların yapmalar gereken muhasebe kayıtlarının aşağıdaki gibi olması gerekmektedir. İmalatçı Firmanın Muhasebe Kayıtları:
- Mal satış kaydı
_____________/________________
120 Alıcılar 100.000 TL
192 Diğer KDV 18.000 TL
600 Y.İ.Satışlar 100.000 TL
391 Hesaplanan KDV 18.000 TL
______________/_________________ - KDV İade tahakkuk kaydı
_________________/_________________
136 Diğer Alacaklar 18.000 TL
192 Diğer KDV 18.000 TL
_________________/_________________
Uygulamada ihraç kayıtlı satışların 601-Yurt Dışı Satışlar hesabında takip edildiğine rastlanılmakla birlikte, Tek Düzen Hesap Planı açıklamalarına bakıldığında, 600-Yurt İçi Satışlar hesabının kullanılmasının doğru olacağını hatırlatmak isterim.
İhracatçı Firmanın Muhasebe Kayıtları:
- Mal alış kaydı
_____________________/_________________
153 Ticari Malları 100.000 TL
320 Satıcılar 100.000 TL
______________________/_________________
İhraç kayıtlı satışlarda imalatçılar tarafından tahsil edilemeyen KDV'nin, İdare tarafından iadesinin yapılabilmesi için gerekli olan evraklar 16.10.2014 tarihinde yayınlanan 1 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde aşağıdaki gibi belirtilmiştir;
- Standart iade talep dilekçesi
- İlgili meslek odasına üyelik belgesinin (Sanayi Sicil Belgesi) onaylı örneği (Belgede değişiklik olmadığı sürece bir defa vergi dairesine verilmesi yeterlidir.)
İmalatçı Belgesi
- İhraç kaydıyla teslim faturaları ve listesi
- Gümrük Beyannamesi ve ekleri
- İhraç kaydıyla teslim edilen malın ihraç edildiğine dair ihracatçı firmadan alınan onaylı yazı, (Bu yazıda, ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin tarihi ve sayısının, belgeyi talep eden imalatçının adı, soyadı veya unvanı, bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi kimlik numarası, ihraç kayıtlı teslim edilen mala ilişkin fatura veya benzeri belgenin tarihi, numarası, malın cinsi, miktar bedeli ve hesaplanan KDV tutarının gösterilmesi aranmaktadır.)
- İhraç kayıtlı teslimin yapıldığı döneme ait indirilecek KDV listesi.
Bunun yanında, ihraç kaydıyla teslimlerinden doğan mahsuben iade talebinde bulunulması halinde yukarıda sayılan evrakların tam olması şartıyla YMM Raporu ve Vergi İnceleme Raporu bulunmaksızın yerine getirilir.
III. SONUÇ
Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 11/1-c maddesinde düzenlenmiş olan ihrac kayıtlı satış, ihracat istisnasından farklılık arz eden bircok hususu icinde barındırmaktadır. İhrac kayıtlı satış esasında bir yurtici satış olmasına rağmen yukarda yeralan şartları sağlaması ve vergi dairesince talep edilen belgelerin sunulması halinde imalatçı firmaya iade edilir.
Bu çalışmada tecil-terkin uygulamasına ilişkin özellikli hususlar anlatılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda, imalatçı vasfına nasıl sahip olduğu, imalatçı ve ihracatçı firmaların muhasebe kayıtları, vergi dairesinden iade talep edilirken sunulması gereken belgelerin neler olduğu gibi konular anlatılmaya çalışılmıştır.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
