Yeni Gelişme
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ("BTK"), 13 Ekim 2023 tarihinde kabul edilen 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'da ("İnternet Kanunu") yapılan değişikliklere ilişkin olarak Sosyal Ağ Sağlayıcı Usul ve Esaslar'ını ("Yeni Usul ve Esaslar") kabul ettiği 28 Mart 2023 tarihli ve 2023/DK-İD/119 sayılı kararını, 1 Nisan 2023 tarihli 32150 sayılı Resmi Gazete'de yayımladı. Yeni Usul ve Esaslar'a buradan ulaşabilirsiniz.
Yeni Usul ve Esaslar ne getiriyor?
BTK'nın Yeni Usul ve Esasları ile, 2 Ekim 2020 tarihli bir önceki Sosyal Ağ Sağlayıcı Hakkında Usul ve Esaslar güncellenmiştir. Yeni Usul ve Esaslar, büyük oranda Ekim 2022'de İnternet Kanunu'nda yapılan değişikliklere ilişkin hususları yinelemekle beraber bazı yükümlülüklere açıklık getirmektedir.
1. Kapsam
Yeni Usul ve Esaslar, sosyal ağ sağlayıcı düzenlemelerinin kapsamını açıklığa kavuşturmaktadır. Bu bağlamda, aşağıdakiler kapsam dışındadır:
- İnternet ortamında yapılan yayının sadece belirli bir kısmında sosyal etkileşim amaçlı içeriğe yer veren kişiler,
- Kişisel internet siteleri, elektronik ticaret siteleri ve haber siteleri gibi sosyal etkileşim amaçlı içeriğin ikincil ve yan bir hizmet olarak sunulduğu platformlar.
2. Yeni Yükümlülükler
Yükümlülükler* | Yaptırım** |
Temsilci
belirleme: Yeni Usul ve Esaslar sosyal
ağ sağlayıcılara yönelik gereklilikleri
(örneğin, gerçek/tüzel kişi olarak
temsilci atanması için "günlük 1 milyon
erişim" gerekliliği, sermaye şirketi
şeklinde şube kurulması için
"günlük 10 milyon erişim"
gerekliliği) yinelemektedir. Günlük 10 milyondan
fazla erişimi olan sosyal ağ
sağlayıcının temsilcisi, sosyal ağ
sağlayıcının
yükümlülüklerine uyması
bakımından teknik, idari, hukuki ve mali yönden tam
yetkili ve sorumludur.
Şirket Kurmaya ilişkin Yükümlülükler BTK, aşağıdaki yükümlülükleri sağlayan sermaye şirketinin temsilci olarak kabul edileceğini belirtmektedir:
Yukarıdaki şartların varlığını ispat edecek belgeler ile aşağıda sayılan belgeler BTK'ya sunulmalıdır:
Ek olarak, sosyal ağ sağlayıcının Türkiye'den günlük erişiminin 10 milyonu aşmadığı hallerde, temsilcinin gerçek kişi olması durumunda, bu temsilcinin Türk vatandaşı ve Türkiye'de mukim olduğunu gösterir belgeler de BTK'ya sunulmalıdır. Söz konusu bilgi ve belgelerdeki değişiklikler derhal ve en geç 72 saat içerisinde BTK'ya bildirilmelidir. Temsilcinin Görevleri Temsilci aşağıdaki görevleri yerine getirmelidir:
Diğer yükümlülükler
*Temsilciler için kayıtlı elektronik posta adresine (yani, KEP adresi) sahip olmak Yeni Usul ve Esaslar öncesinde yasal bir gereklilik olarak düzenlenmemiştir. Bu gerekliliğin, tebligatların temsilciye kolaylıkla ulaştırılması amacıyla düzenlendiği anlaşılmaktadır. |
Temsilci yükümlülüğüne
uyulmaması halinde (yaptırımlar kademeli olarak
uygulanır):
* Sosyal ağ sağlayıcının, temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmesi halinde verilen idari para cezalarının yalnızca 1/4'ü tahsil edilmektedir. |
Kişiler tarafından yapılan
başvuruların
cevaplandırılması: Sosyal ağ
sağlayıcıların İnternet Kanunu'nun 9
ve 9/A maddeleri uyarınca yapılan kullanıcı
taleplerine 48 saat içerisinde yanıt vermesi
gerekmektedir.
Yeni Usul ve Esaslar, sosyal ağ sağlayıcıların kullanıcıların başvurularının alınmasını kolaylaştırması gerektiğini belirtmektedir. Buna göre, kullanıcılar taleplerini Türkçe olarak gönderebilmeli ve sosyal ağ sağlayıcılar da Türkçe taleplere Türkçe olarak yanıt vermelidir. |
5.000.000 TL idari para cezası
* BTK, başvurucunun şikayeti üzerine sosyal ağ sağlayıcının başvuruları cevaplama yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğini incelemektedir. BTK, bu incelemeyi, altı aylık (şeffaflık) raporlama dönemlerinde toplu şekilde gerçekleştirmektedir. BTK, yapacağı incelemede aşağıdaki hususları dikkate almaktadır:
|
Altı aylık (Şeffaflık)
Raporlar: Yeni Usul ve Esaslar, raporların
aşağıdaki ek bilgileri içermesi
gerektiğini belirtmektedir:
Kullanıcıların 9 ve 9/A maddelerine göre yapacakları başvurulara ilişkin sosyal ağ sağlayıcı tarafından hazırlanan rapor, kişisel verilerden arındırılmak suretiyle sosyal ağ sağlayıcının internet sitesinde de yayımlanmalıdır. Ek olarak, BTK, sosyal ağ sağlayıcının, hesap verebilirlik ilkesine uygun şekilde hareket etmek ve şeffaflığı sağlamak üzere, BTK tarafından talep edilen her türlü gerekli bilgi ve belgeyi sunmakla yükümlü olduğunu belirtmektedir. |
10.000.000 TL idari para cezası |
Reklam
kütüphanesi: İnternet
Kanunu'nda yapılan değişiklikler itibariyle,
sosyal ağ sağlayıcıların reklam
kütüphanesi hazırlamaları ve altı
aylık raporlarında buna ilişkin bilgilere yer
vermeleri gerekmektedir. Yeni Usul ve Esaslar uyarınca, reklam
kütüphanesi aşağıdaki bilgileri
içermelidir:
Sosyal ağ sağlayıcının internet sitesinde, reklam kütüphanesine kolayca erişebilecek şekilde yer vermesi gerekmektedir. |
10.000.000 TL idari para cezası (şeffaflık raporu yükümlülüğü ile bağlantılı olarak) |
Adli mercilere bilgi verilmesi: Yeni
Usul ve Esaslar, aşağıdaki suçlara konu
içeriklere ilişkin yasal işlemler uyarınca,
savcılık ve mahkemeler tarafından talep edilen
bilgilerin sosyal ağ sağlayıcının
temsilcisi tarafından sağlanması gerektiğini
tekrardan ifade etmektedir:
BTK, yukarıdaki suçlara ilişkin kullanıcı verilerinin talep edilmesi halinde, doğrudan temsilci tarafından yanıt verilmesi gerektiğini açıklığa kavuşturmaktadır. |
Cumhuriyet Savcılığı veya mahkeme, Ankara
Sulh Ceza Hakimliği'ne başvurarak internet bant
genişliğinin %90 oranına kadar
daraltılmasını talep edebilmektedir. İnternet bant genişliğinin daraltılması kararı BTK'ya bildirilmektedir (BTK daha sonra erişim sağlayıcılara bildirmektedir). Erişim sağlayıcılar kararı derhal ve en geç 4 saat içinde yerine getirmektedir. Sosyal ağ sağlayıcı kullanıcı veri/bilgi talebini yerine getirdiği takdirde, internet bant genişliğinin daraltılması kararı iptal edilmektedir. |
Verilerin Türkiye'de
barındırılması: İnternet
Kanunu uyarınca, sosyal ağ
sağlayıcıların Türk
kullanıcıların verilerini Türkiye'de
barındırmaları gerekmektedir.
Yeni Usul ve Esaslar, verilerin Türkiye'de barındırılması yükümlülüğünün uygulanması sırasında temel kullanıcı bilgilerine ve BTK tarafından talep edilebilecek bilgilere ilişkin tedbirlere öncelik verilmesi gerektiğini açıklığa kavuşturmaktadır. |
Bir önceki takvim yılındaki küresel cironun %3'üne kadar idari para cezası |
Çocuklara özgü
ayrıştırılmış hizmet
sunulması: İnternet Kanunu'nda
yapılan değişiklikler doğrultusunda, sosyal
ağ sağlayıcıların çocuklara
yönelik/çocuklar için tasarlanmış
hizmetler sunması için gerekli önlemleri
alması gerekmektedir.
Yeni Usul ve Esaslar, sosyal ağ sağlayıcılar tarafından çocuk kullanıcılara sunulan içerik, reklam ve diğer hizmetler bakımından aşağıdaki hususların dikkate alınması gerektiğini ifade etmektedir:
|
Bir önceki takvim yılındaki küresel cironun %3'üne kadar idari para cezası |
Kullanıcı haklarının
korunması: Yeni Usul ve Esaslar,
kullanıcı haklarının korunmasına
ilişkin ilave yükümlülükler getirmektedir:
|
Bir önceki takvim yılındaki küresel cironun %3'üne kadar idari para cezası |
Başvuru mekanizması
kurulması: İnternet Kanunu uyarınca
sosyal ağ sağlayıcılar, başlık
etiketleri ve öne çıkarılan
içeriklerin uyarı yöntemiyle
kaldırılması amacıyla BTK ile
işbirliği içinde etkin bir başvuru
mekanizması kurmakla yükümlüdür.
Yeni Usul ve Esaslar, sosyal ağ sağlayıcıların, altı aylık raporların bir parçası olarak, başvuru mekanizması hakkında BTK'yı bilgilendirmesi gerektiğini düzenlemektedir. |
Hukuka aykırı içeriğin bildirilmesinden itibaren derhal ve en geç dört (4) saat içinde söz konusu içeriğin yayından kaldırılmaması halinde içerikten doğrudan sorumlu tutulma |
Can ve mal güvenliğinin korunması: İnternet Kanunu'nda yapılan değişiklikler doğrultusunda, sosyal ağ sağlayıcı, kişilerin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokan içerikleri öğrenmesi ve ayrıca gecikmesinde sakınca bulunması halinde, bu içeriği ve içerik sağlayıcıyı (yani, kullanıcıyı) yetkili kolluk birimlerine bildirmekle yükümlüdür. | Bir önceki takvim yılındaki küresel cironun %3'üne kadar idari para cezası |
BTK'ya bilgi verilmesi: Yeni Usul
ve Esaslar, İnternet Kanunu'na benzer şekilde,
BTK'nın, sosyal ağ sağlayıcılardan,
kurumsal yapısı, bilişim sistemleri,
algoritmaları, veri işleme mekanizmaları ve ticari
tutumu da dahil olmak üzere, sosyal ağ
sağlayıcının İnternet Kanunu'na
uygunluğuna ilişkin tüm
açıklamaları talep etmeye yetkili olduğunu
Sosyal ağ sağlayıcıların, istenen bilgi ve belgeleri en geç üç (3) ay içinde sağlaması gerekmektedir. |
Bir önceki takvim yılındaki küresel cironun %3'üne kadar idari para cezası |
Kriz planı
oluşturulması: İnternet Kanunu
uyarınca, sosyal ağ sağlayıcıların
bir kriz planı hazırlamaları gerekmektedir.
Yeni Usul ve Esaslar, BTK'nın kriz planının hazırlanması ve açıklanmasına ilişkin hususları belirleyerek sosyal ağ sağlayıcılara bildirebileceğini düzenlemektedir. |
Bir önceki takvim yılındaki küresel cironun %3'üne kadar idari para cezası |
İçeriğin
çıkarılması ve/veya erişimin
engellenmesi kararının uygulanmaması:
Yeni Usul ve Esaslar, yükümlülüklere
aykırılık halinde uygulanacak
yaptırımları yinelemekte ve aşağıdaki
hususları belirtmektedir:
|
BTK'nın içerik kaldırma/erişimin
engellenmesi kararlarına (örneğin, İnternet
Kanunu'nun 8 veya 8/A maddelerine dayanarak verilen
içerik kaldırma/erişimin engellenmesi
kararları) uyulmaması halinde: 1. 5.000.000 TL'ye kadar adli para cezası veya 1.000.000 TL'ye kadar idari para cezası 2. BTK tarafından 6 aya kadar reklam yasağı uygulanmasına karar verebilmektedir (Reklam yasağı, BTK kararına uyulmasını takiben otomatik olarak kaldırılmamaktadır). 3. BTK, Sulh Ceza Hakimliği'nden internet bant genişliğinin %50 oranında daraltılmasını talep edebilmektedir (reklam yasağından bağımsız olarak). 4. İnternet bant genişliğinin daraltılması kararından itibaren 30 gün içerisinde yükümlülüğe uyulmaması halinde internet bant genişliğinin %90 oranında azaltılması mümkündür. |
*Yükümlülükler özetlenirken Yeni Usul
ve Esaslar'daki yeni ve/veya detaylandırılan
yükümlülüklere
odaklanılmıştır.
**İdari para cezaları önceki yılın
yeniden değerleme oranlarına göre
arttırılmaktadır.
3. Ek Hükümler
İdari para cezalarının ödenmemesi: Sosyal ağ sağlayıcının idari para cezalarını bir yıl içinde birden fazla kez yasal süresi içerisinde ödememesi durumunda, 6 aya kadar reklam yasağı uygulanabilmektedir.
Yerinde inceleme: BTK, bir sosyal ağ sağlayıcının İnternet Kanunu'na uyumunu, sosyal ağ sağlayıcının tüm tesislerinde yerinde inceleme yetkisine sahiptir.
Günlük erişim sayılarına ilişkin talepler: Sosyal ağ sağlayıcı, Türkiye'den günlük erişiminin sürekli olarak 1 milyonun veya 10 milyonun altında olduğu durumlarda BTK'ya talepte bulunabilmektedir. BTK, talebin kabulü halinde sosyal ağ sağlayıcıya bildirimde bulunmaktadır. Bununla beraber, BTK, Türkiye'den günlük erişim sayılarının tekrardan 1 milyondan veya 10 milyondan fazla olduğunu tespit etmesi halinde duruma ilişkin yeniden bildirimde bulunabilmektedir.
Yürürlük: Yeni Usul ve Esaslar, yayım tarihi olan 1 Nisan 2023 itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Sonuç
Yeni Usul ve Esaslar, İnternet Kanunu değişiklikleri ile uyumlu olarak, sosyal ağ sağlayıcılarının yükümlülüklerine ilişkin yol gösterici ve detaylı hükümler içermektedir. Sosyal ağ sağlayıcıların İnternet Kanunu kapsamındaki yeni yükümlülüklerini yerine getirirken Yeni Usul ve Esaslar'da yer alan gereklilikleri ve usulleri dikkate alması gerekmektedir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.