SGK 01.04.2021 tarihinde yayımladığı 2021/9 sayılı genelge ile işten çıkış kodlarında değişikliğe gitmiş, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerin tamamı için ayrı kodlar belirlemiştir.
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan çalışanların işten çıkarılmasında kullanılan Kod-29'un uygulanmasında yaşanan sıkıntıları gidermek ve kamuoyunu bilgilendirmek amacı ile Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 2021/9 genelgesi yayımlanmış ve basın duyurusu yapılmıştır.
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun 2021/9 sayılı genelgesinde ve 08.04.2021 tarihli KOD-29 ile ilgili basın duyurusunda ifade edildiği üzere “Birbirinden farklı fesih nedenlerinin tamamının aynı kod (Kod-29) ile bildiriminin çalışma hayatında belirsizliklere yol açtığının görülmesi üzerine SGK genelgesinde yapılan değişiklikle ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerin tamamı için ayrı ayrı kodlar belirlenmiştir" açıklaması yapılmıştır. Bu açıklama neticesinde Koronavirüs salgınının istihdam üzerindeki olumsuz etkilerinden çalışanların korunması için 16.04.2020 tarihinden itibaren fesih kısıtı uygulaması getirilmiştir.
Kod 29, işten çıkarma yasağının istisnası olan 4857 sayılı İş Kanununun 25/2Maddesinde belirtilen “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller” sebebiyle işçinin işten çıkarılmasında kullanılan koddur. Bu kodun anlamı, işçinin işini kendinden kaynaklı sebeplerle kaybettiği şeklindedir. İşveren bu kod ile işçisini çıkardığında, işçinin iş sözleşmesini ahlak ve iyi niyet kurallarına uymadığı gerekçesiyle feshettiğini beyan etmektedir.
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller görevin kasten ve sürekli ihmali, mazeretsiz işe gelmemek gibi maddelerin yanı sıra cinsel taciz, küfür, hırsızlık, uyuşturucu madde kullanmak gibi halleri de içermektedir. Bu hallerin tamamında iş akdinin feshi durumunda işten ayrılış işlemlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimleri “29 nolu kod” üzerinden yapılmaktadır
2021/9 sayılı genelge ile ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerdeki bildirimin farklı işten çıkış kodları ile yapılması sağlanarak olası sorunların önüne geçilmesi amaçlanmıştır.
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun 22/2/2013 tarihli ve 2013/11 sayılı Genelgenin birinci kısım altıncı bölümde yer alan “2.1- İşten ayrılış nedeni” alt başlığındaki işten ayrılış nedenleri tablosundaki “29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iy iniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” kodu çıkarılmış ve “41-” nolu koddan sonra gelmek üzere aşağıdaki kodlar eklenmiştir.
Genelge ile, işverenlerin “Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırılık" nedeniyle yapılan fesihlerde kullanılan Kod 29 kaldırılmıştır. Bunun yerine haklı nedenle fesih sebeplerinin her biri için ayrı ayrı kullanılmak üzere 42 ile 50 arasında yeni kodlar belirlenmiştir:
42- İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
43- İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması.
44- İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
45- İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
46- İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
47- İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
48- İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
49- İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
50- İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
