A. Genel Olarak
Küresel Ticari Ürün Numarası ("GTIN") Yönetim Standartları, işletmelerin, ürünlerini ticari hayatta benzersiz biçimde tanımlayabilmeleri adına tutarlı kararların alınabilmesi için tasarlanan bir çeşit barkod sistemidir. Sistem dünya genelinde GS1 organizasyonu tarafından yürütülmektedir. GS1, merkezi Brüksel'de bulunan, etkin tedarik zinciri çözümleri ve standartları geliştiren bir uluslararası organizasyondur. Bu organizasyonun ülkemizdeki temsilciliğini Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ("TOBB") bünyesindeki GS1 Türkiye gerçekleştirmektedir. Buna göre, Türkiye pazarında piyasada kullanılan ürünlerin GTIN kuralları kapsamındaki barkod numaraları hakkındaki işlemleri gerçekleştiren kurum, TOBB bünyesinde faaliyet gösteren GS1 Türkiye'dir.
B. GTIN Tanımı
GTIN Sistemine ilişkin mevzuatımızda da çeşitli tanımlar bulunmaktadır. Öncelikle, 25.04.2017 tarih ve 30048 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Ambalaj Bilgileri, Kullanma Talimatı ve Takibi Yönetmeliği kapsamında, Küresel Ticari Ürün Numarası, "Ticari ürünlerin üzerinde barkodlara basılmış şekilde yer alan, beşeri tıbbi ürünün ruhsata veya izne esas ismine ait her bir ambalaj boyutunu dünya üzerinde özgün olarak tanımlayan numara(dır)". Ayrıca 13.02.2019 tarih ve 30685 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bitki Koruma Ürünlerinin Toptan ve Perakende Satılması ile Depolanması Hakkında Yönetmelik kapsamında da "GTIN numarası (Barkod Numarası, Global Trade Item Number) Ticari ürünlerin dünya genelinde tek olarak tanımlanmasını sağlayan, yapısı GS1 tarafından belirlenen ürün numarası(dır)." şeklinde tanımlanmıştır. Bu tanımlar kapsamında GTIN numarasının;
- Ticaret hayatında yer alan ürünler için kullanılması,
- Bu ürünlerin dünya genelinde benzersiz bir şekilde tanımlanmasını sağlaması ve
- GS1 tarafından belirlenen bir tür kod olduğu
şeklinde özellik ve unsurlarının bulunduğundan bahsedilmesi mümkündür.
C. Ürünlerin Yeniliği
GTIN Numarasının tanımında da belirtildiği üzere, bu numara ile ürünlerin dünya genelinde benzersiz biçimde tanımlanması hedeflendiğinden ticaret hayatında kullanılması hedeflenen her bir yeni ürün için, yeni bir GTIN numarasının belirlenmesi gerekmektedir. Ancak bu aşamada oluşturulan bir ürünün ne zaman yeni sayılacağı sorunu gündeme gelmektedir. Zira bu aşamada yapılacak belirlemeye göre, söz konusu ürün hakkında var olan bir GTIN numarasının kullanılıp kullanılamayacağı tespit edilecektir.
GS1'in tanımına göre, yeni ürünler halihazırda ürün yelpazesinde bulunmayan ve piyasaya yeni sürülen ürünlerdir. GTIN Yönetim Kurallarına göre, eğer bir ürün yeni ise, yeni ürünün mevcut ürünlerden ayırt edilebilmesini sağlayan benzersiz bir GTIN Numarası atanması gerekecektir. Değiştirilmiş ürünün ise, mevcut ürünlerde gerçekleştirilen bir değişiklik olması durumunda var olduğu kabul edilmektedir. GTIN Yönetim Kurallarına göre, var olan bir ürünün özelliklerinde gerçekleşen her türlü değişiklikte yeni bir GTIN numarası atanması gerekmeyecektir. Ürünlerin yalnızca önemli görülen belirli özelliklerinde değişiklik meydana gelmesi halinde yeni bir GTIN Numarası atanması zorunludur. Buna göre ürünlerde söz konusu değişiklikler için bir GTIN Numarası değişikliğinin de gerekip gerekmediği konusunda GS1 tarafından rehber ilkeler ilan edilmiştir.
D. Rehber İlkeler
GS1 tarafından ilan edilen rehber ilkelere göre, var olan bir ürün üzerinde değişiklik yapılırken veya yeni bir ürün için GTIN Numarası belirlenirken aşağıdaki rehber ilkelerin dikkate alınması gerekmektedir:
- Bir tüketicinin ve/veya ticaret ortağın, değiştirilen veya yeni ürünü önceki/mevcut ürünlerden ayırt etmesi gerekiyor mu?
- Tüketiciye ya da ticaret ortağına bir düzenleyici/yükümlülük açıklama şartı var mı?
- Tedarik zinciri için önemli bir etkisi var mı? (ürün sevkiyatının nasıl olduğu, depolanması, kabulü)
Ürün üzerinde yapılan değişiklik sonucunda yukarıda belirtilen üç ilkeden en az birinin cevabının olumlu olması halinde, ürün üzerindeki söz konusu değişikliğe uygun olarak bir GTIN Numarası değişikliği de gerekecektir
Bu noktada iki hususun daha belirtilmesi gerekmektedir. İlk olarak, ürün sahibinin GTIN numarası değişikliğini, ürünler üzerindeki değişikliklerden bağımsız olarak dilediği her zaman yapabilmesi mümkündür. İkinci olarak ise bazı ürünler bakımından mevzuatta GTIN ve barkod numaralarının belirlenmesine ilişkin özel düzenlemeler yer almaktadır. Örneğin, insanlardaki hastalığı tedavi edici veya önleyici özelliklere sahip olarak sunulan veya, farmakolojik, immünolojik veya metabolik etki göstererek fizyolojik fonksiyonları düzeltmek, iyileştirmek veya değiştirmek veya tıbbi teşhis amacıyla insanlarda kullanılan veya insana uygulanan, madde veya maddeler kombinasyonundan oluşan beşeri tıbbi ürünler hakkında veya bitki koruma ürünleri hakkında mevzuatta özel düzenlemeler bulunmaktadır. Üzerinde GTIN Numarası da yer alan söz konusu nitelikteki ürünlerde meydana gelen değişiklikler için, bu özel düzenlemelerinde incelenmesi gerekmektedir.
E. Ürünlerde Barkod Değişimi Gerektiren Değişiklikler
GTIN Yönetim Standartlarına göre, ürünlerin özelliklerindeki çeşitli değişikliklere göre GTIN Numarası ve barkod belirleme sürecinde farklılıklar yer almaktadır. Halihazırda var olan bir ürünün ancak belirli özelliklerinde bir değişiklik olması durumunda ürün için yeni bir GTIN Numarası atanması gerekmektedir. Bu bölümde, barkod değişimini gerektirdiği tespit edilen önemli değişiklikler listelenmektedir:
- Yeni bir ürünün sunulması durumunda;
Yeni bir ürün, ticari hayatta şu anda mevcut olmayan ve satılmayan bir ürün olarak tanımlanmaktadır. Yeni bir ürün sunulması, ürün sahibinin portföyüne yapılan bir eklemedik ve piyasada gerçekleştirilen bir yeniliktir. Bu aşamada, her bir yeni ürün için, benzersiz ve yeni bir GTIN Numarası atanması gerekmektedir.
- Bir ürünün ambalajında olması gerekli bilgileri etkileyen formülasyonda veya işlevsellikteki bir değişiklik halinde;
İşlevsellik, bir ürünün tasarlandığı belirli kullanım alanını veya kullanım setini, Formülasyon ise ticari bir ürün yaratmak için kullanılan bileşenlerin veya içeriğin listesini ifade etmektedir. Bir ürünün paketlenmesinde, hukuki olarak beyan edilmesi gereken bilgileri etkileyen formülasyon veya işlevsellik değişiklikleri durumunda ya da ürün sahibinin, tüketicinin veya iş ortağının ürün hakkındaki farkı ayırt etmesini beklediği durumlarda yeni bir GTIN Numarası belirlemesi gerekir.
- Paket üzerine basılan ve yasal açıdan beyan edilen net içerikte yapılan herhangi bir artırma veya azaltma durumunda;
Ürünün net içeriği, ürünün etiketinde belirtildiği gibi, bir ambalaj içerisinde bulunan ticari ürünün tüketilebilir kısmının net olarak ağırlığı ya da hacim, sayı, birim vb. miktarı olarak tanımlanmaktadır. Paket üzerine basılmış olan ve bu anlamda hukuki olarak belirtilmesi zorunlu olan net içerik üzerinde yapılan herhangi bir artırma veya azaltma durumunda yeni bir GTIN Numarası belirlenmesi gerekli olacaktır.
To view the full article click here
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
