Turkey: Reklam Veren, Reklam Ajansları, Mecra Kuruluşları Ve Reklamcılık İle İlgili Tüm Kişi, Kurum Ve Kuruluşları İlgilendiren Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği'nde Değişiklik

Ticaret Bakanlığı tarafından reklam veren, reklam ajansları, mecra kuruluşları ve reklamcılık ile ilgili tüm kişi, kurum ve kuruluşlara yönelik yayımlanan olan 01 Şubat 2022 tarihli Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği'nde ("Yönetmelik") kritik değişiklikler gerçekleştirildi.

01 Mart 2022 tarihinde yürürlüğe girecek olan, "01 Şubat 2022 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" ("Düzenlemeler") tüketici değerlendirmelerinin yayınlanmasından, ürün veya hizmet listelemeleri ile tüketicilerin karar verme veya seçim yapma iradesini olumsuz etkileyen yöntemlere ("Dark Pattern") kadar güncel birçok konuda yeni düzenlemeler getirmektedir.

Tüketiciye yönelik her türlü ticari reklam ile haksız ticari uygulamaların düzenlendiği ve dayanağını 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'dan alan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmelik'te Düzenlemeler ile bir süredir hizmet sağlayıcılara yönelik uygulamaları ile sıklıkla gündeme gelen şikayet platformlarına ilişkin düzenlemeler ile hizmet sağlayıcılar lehine de düzenlemelere yer verilmiştir.

1. Şikayet platformları tarafından, hizmet sağlayıcılara tüketici şikayetlerine yanıt vermek için üyelik, ücret alma ve benzeri zorunlu şartlar uygulayamayacağı düzenlenmiştir

Bir süredir iş modeli olarak hayatımızda yer alan ve tüketicilerin yaşadıkları sorunları dile getirmek veya hizmet sağlayıcı tercih etmede kontrol amaçlı kullandığı, esas faaliyet alanı internet ortamında bir mal veya hizmete ya da o mal veya hizmetin satıcı veya sağlayıcılarına ilişkin değerlendirme niteliğindeki tüketici şikâyetlerinin yayınlanmasına imkân sağlamak olan şikâyet platformları tarafından;

• Hakkında değerlendirme yapılan satıcı veya sağlayıcılara, değerlendirmenin yayınlanmasından önce açıklama yapma veya cevap verme hakkını kullanabilmeleri için en az 72 saat süre tanınması,
• Bu süre dolmadan önce veya gerçeği yansıtmadığının anlaşılması halinde değerlendirmelerin yayınlanması,
• Değerlendirmeye ilişkin açıklama yapma ve cevap verme hakkını kullanacak olan satıcı veya sağlayıcılara platforma üyelik, ücret alma ve benzeri uygulamalara bağlı olmaksızın etkin bir iletişim yöntemi sağlanması

şartları getirilmiştir.

2. İnternet ortamında satışa sunulan mal veya hizmetlerin listelemesinde esas alınan kriterlere ve reklam ve sponsorluk ilişkilerine ilişkin tüketiciyi bilgilendirilme yükümlülüğü getirilmiştir

Düzenlemeler ile birlikte Yönetmelikte önceden düzenlenmeyen "Sıralama Uygulamaları" düzenlenmiştir. Bu doğrultuda, İnternet ortamında satışa sunulan bir mal veya hizmetin fiyat, nitelik ve benzeri hususlarında karşılaştırma yapılarak sıralama yapılması durumunda, sıralamanın hangi ölçütler dikkate alınarak oluşturulduğuna ilişkin bilgiye aynı alanda ya da bir bağlantı veya uyarı işareti ile tüketicilerin yönlendirilerek ayrıntılı bilgi alabileceği açılır ekranda kolayca görünebilecek şekilde yer verileceği düzenlenmiştir.

Reklam veya sponsorluk ve benzeri anlaşmalara dayanılarak gösterilen sıralama sonuçlarında reklam ibaresine yer verilmesi zorunlu kılınmıştır.

3. İndirimli fiyat karşılaştırmasındaki karşılaştırmaya tabi tutulacak fiyat, 30 gün içindeki uygulanan en düşük fiyat olarak belirlenmiştir

İndirimli satış reklamlarında, bir mal veya hizmetin indirimden önceki satış fiyatının tespitinde indirimin uygulandığı tarihten önceki otuz gün içinde uygulanan en düşük fiyat esas alınması gerektiği düzenlenmiştir.

Düzenlemeler öncesindeki "indirimin miktarı veya oranı hesaplanırken, indirimli fiyattan bir önceki fiyat esas alınması" ana kuralı ise Meyve ve sebze gibi çabuk bozulabilen mallar ile sınırlı hale getirilmiştir. Bununla beraber her iki fiyat tespiti kuralı açısından ispat külfetinin reklam verene ait olduğu düzenlenmiştir.

4. Tüketici değerlendirmelerinin gerçeği yansıtması amacıyla değerlendirmelerin yalnızca satın alanlar tarafından yapılacağı ve yanıltıcı değerlendirme yapılabilmesine ilişkin gerçeğe aykırı satışların konu edileceği iş birliği modellerinin kurgulanamayacağı düzenlenmiştir

Düzenlemeler ile getirilen bir diğer yenilik de Tüketici Değerlendirmelerine ilişkindir.

İnternet ortamında, satıcı ve sağlayıcılar ya da bunlar adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden aracı hizmet sağlayıcıları tarafından, tüketicilerin bir mal veya hizmete ya da satıcı veya sağlayıcılara ilişkin değerlendirme yapmasına imkân sağlanması durumunda; bu değerlendirmelerin, sadece ilgili mal veya hizmeti satın alanlar tarafından yapılmasına izin verileceği düzenlenmiştir.

Bir mal veya hizmetin satışını artırmak amacıyla doğru olmayan değerlendirmelerin yapılmasına ya da mal veya hizmeti onaylayan ifadelerin kullanılmasına yönelik gerçek veya tüzel kişiyle anlaşma yapılamayacağı ya da bu kapsamda hizmet satın alınamayacağı düzenlenmiştir.

Tüketici değerlendirmelerinin ayrım yapılmaksızın en az 1 yıl süre ile herhangi bir yönlendirme yapılmadan tarih, değerlendirme notu, satıcı veya sağlayıcıya göre sıralanma gibi objektif bir ölçüte göre yayınlanacağı düzenlenmiştir.

Yayınlanmasına izin verilmeyen tüketici değerlendirmelerine ilişkin hususların değerlendirmeyi yapan tüketiciye derhal bildirilmesi yükümlülüğü getirilmiştir.

Bu düzenlemelerin, değerlendirme niteliğindeki tüketici şikâyetlerinin yayınlanmasına imkân sağlamak olan şikâyet platformları içinde geçerli olduğu açıkça belirtilmiştir.

5. Kişiselleştirilmiş Fiyat

Bir mal veya hizmete ilişkin olarak tüketicinin satın alma davranışı ve diğer kişisel verileri analiz edilerek sunulan fiyatın kişiselleştirilmiş fiyat olduğunun kabul edileceği, tüketiciye bu şekilde bir fiyat sunulması durumunda, bu hususa ilişkin bilgi ile o mal veya hizmet ile ilgili olarak satıcı veya sağlayıcı tarafından belirlenen güncel satış fiyatına ve kişiselleştirilmiş fiyata aynı alanda yer verileceği düzenlenmiştir.

6. Mal veya hizmetin bağlı kredi ile satışa sunulduğunun belirtildiği reklamlarda krediye ilişkin bilgilerin sunulmasına ve sunulma metodolojisine ilişkin yükümlülükler getirilmiştir.

Bir mal veya hizmetin bağlı kredi ile satışa sunulduğunun belirtildiği reklamlarda;

reklamın yayınlandığı alanda ya da bir bağlantı veya uyarı işareti ile tüketicilerin yönlendirilerek ayrıntılı bilgi alabileceği bir internet sitesinde veya açılır ekranda yer verilme yükümlülüğü getirilmiştir.

7. Aldatıcı Ticari Uygulamalara yeni örnekler eklenmiştir.

7.1. Etkinlik Biletlerinin Yeniden veya Daha Yüksek Fiyatla Satışı

7.1.1. Satın alma sürecini otomatikleştiren bir yazılım kullanmak suretiyle spor, tiyatro, söyleşi gibi etkinlik biletlerini, belirlenen limitlerin dışında satın alarak tüketicilere yeniden veya daha yüksek fiyatla satışa sunmak.

7.2. Dark Pattern

7.2.1. İnternet ortamında bir mal veya hizmete ilişkin yönlendirici ara yüz tasarımları, seçenekler ya da ifadeler gibi araçlarla tüketicilerin karar verme veya seçim yapma iradesini olumsuz etkileyen ya da normal şartlar altında vereceği kararda satıcı veya sağlayıcı lehine değişikliklere yol açmayı hedefleyen yöntemler kullanmak

8. Değerlendirme

Özellikle elektronik ticaret sektöründe rekabetin artması, bir süredir hizmeti/ürünü öne çıkarma, tüketici değerlendirmeleri gibi hususların hizmet olarak sunulmasına sebebiyet vermiştir. Bu hizmet modellerinin tüketicinin iradesini sakatlama ihtimali göz önünde bulundurularak gerçekleştirilen düzenlemeler, aracı hizmet sağlayıcıları ve/veya hizmet sağlayıcıların tüketicilerin satın alma iradelerini etkileyen bu iki önemli hususta daha şeffaf davranmasını sağlayacağı kanaatindeyiz.

Bununla birlikte tüketicilerin bilgilerinin iradelerini sakatlayacak şekilde kaydedilmesi ve ürün ve hizmet sağlayıcıların kendileri hakkında yapılan şikayetleri çözümlemek ve/veya cevaplamak için şikayet platformlarına ücret ödemek zorunda kalması tartışmalara sebebiyet vermiştir. Bu hususlarda getirilen Düzenlemelerin, süreçlerin daha sağlıklı ilerlemesine hizmet edeceği kanaatindeyiz.

Düzenlemeler, birçok güncel soruna temas etme bakımından faydalı olsa da tanınan 1 aylık uyum süresinin geliştirmeler bakımından yükümlüler için yeterli olmadığı kanaatindeyiz.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.