- Genel Olarak
Fiyat bilgisi içeren reklamlar, indirimli satış reklamları ve ticari uygulamalar hakkında reklam veren reklam ajansları, mecra kuruluşları, satıcı, sağlayıcı, aracı hizmet sağlayıcılar ve reklamcılık ile ilgili tüm kişi, kurum ve kuruluşlara yol göstermek amacıyla Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'a ve Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği'ne dayanılarak hazırlanan ve Reklam Kurulu'nun ilke kararı olarak kabul edilen “Fiyat Bilgisi İçeren Reklamlar İle İndirimli Satış Reklamları ve Ticari Uygulamaları Hakkında Kılavuz” 15 Nisan 2022 tarihinde Ticaret Bakanlığı'nın resmi sitesinde yayımlanmıştır.
Kılavuz;
İlk olarak herhangi bir ürünün fiyatının,
İkinci olarak üründe yapılacak indirimin oranının ve
Üçüncü olarak bu indirimin duyurulduğu reklamın,
Tüketici tarafından tam ve doğru anlaşılabilmesi adına anlam karmaşasını engelleyici önlemler öngörmüştür.
- Ürün Fiyatının Belirlenmesi
- Tüketicinin ödemesi gereken tüm teslimat ve posta ücretleri fiyatla birlikte gösterilmelidir. Bu ücretler önceden hesaplanamaz ise tüketicilere “Teslimat ücretleri geçerlidir ve varış yerine göre değişebilir” ve benzeri ifadelerle gerekli bilgilendirme yapılmalıdır.
- Reklamlarda tüketicilerin bilgisine sunulan fiyat, mal veya hizmetin tüm vergiler dâhil toplam satış fiyatı olmalıdır. Bu vergilerin önceden hesaplanamaması halinde toplam fiyata dahil olmadığı reklamlarda açıkça belirtilir ve toplam fiyata vergiler dışında herhangi bir tutar (harç, resim, ek ücret vs.) içeriyor ise bu tutarlara da reklamlarda belirtilmelidir. Örneğin, krediye ilişkin oranlar ve ödeme tutarları kişiler arasında farklılık göstereceği için finansal kredilere ilişkin reklamlarda bu hususa dikkat edilmelidir.
- Fiyatın geçerliliği ile ilgili bir süre veya stok sınırı var ise, bu süre ve stok miktarı reklamlarda açıkça belirtilir.
- Bir mal veya hizmete ilişkin olarak tüketicinin satın alma davranışı ve diğer kişisel verileri analiz edilerek sunulan fiyatın kişiselleştirilmiş fiyat olduğu kabul edilir. Ancak Fiyatın oldukça esnek ve hızlı bir şekilde değiştirilmesini içeren “dinamik” veya “gerçek zamanlı” fiyatlandırma yöntemleri, tüketicinin satın alma davranışını veya diğer kişisel verilerini analiz etme süreçlerini içermediği sürece kişiselleştirilmiş fiyata ilişkin hükümler kapsamında değerlendirilmez. Ayrıca genel olarak uygulanan ve seçilen belirli bir kişi veya grubu hedeflemeyen fiyat indirimleri kişiselleştirilmiş fiyatlandırma olarak kabul edilmez. Tüketiciye bu şekilde bir fiyat sunulması durumunda, hem bu hususa ilişkin bilgi ile o mal veya hizmet ile ilgili olarak objektif belirlenen güncel satış fiyatına hem de kişiselleştirilmiş fiyata aynı alanda yer verilir.
- Taksit tutarlarının verildiği reklamlarda; mal veya hizmetin toplam fiyatı, taksit sayısı ve taksit tutarı okunabilir büyüklükte gösterilmeli veya sesli olarak belirtilmelidir.
- Reklamlarda bir mal veya hizmetin, belirli yükümlülükleri yerine getirmek koşuluyla tüketicilere bedelsiz verileceği taahhüt ediliyor ise buna ilişkin olarak tüketicilerin yerine getirmek zorunda olduğu yükümlülükler reklamın ana mesajında açıkça belirtilmelidir. Buna karşılık mal veya hizmetin fiyatının başka bir mal veya hizmete bağlı olması halinde, tüketicilerin reklamda yer verilen fiyattan yararlanması için yerine getirilmesi gereken şartlar açıkça belirtilir.
- Yurt dışında ifa edilmesi öngörülen paket tur ve eğitim hizmetleri ile yurt dışına yönelik ulaşım ve konaklama hizmetlerinin reklamları hariç olmak üzere, reklamlarda satış fiyatları; “Türk Lirası”, “TL” veya “₺” şeklinde belirtilmelidir.
- Tüketicinin açık onayı alınmadan ilave ödeme yükümlülüğü doğuran seçenekler kendiliğinden seçili olarak tüketiciye sunulmamalıdır. Bundan dolayı, tüketiciden herhangi bir ödemede bulunması talep edilemeyecektir.
- Hassas Tüketici Grubuna Özel Reklamlar
- Yaşlılar, engelliler ve çocuklar gibi hassas tüketici gruplarına yönelik indirimli satış reklamlarında ve ticari uygulamalarda ilave özen gösterilmelidir.
- Çocuklara yönelik indirimli satış reklamlarında; mal veya hizmetin fiyatının düşük olduğu algısı oluşturacak şekilde fiyat bilgisinin yanında “yalnızca” veya “sadece” gibi ifadeler kullanılmamalıdır, çocuklar, bir mal veya hizmeti edinmek için, ebeveynlerini veya başkalarını ikna etmeye doğrudan teşvik edilmemelidir ve çocukların sözleşme yapmalarını ima edecek ifadeler kullanılmamalıdır.
- İndirim Belirleme, Duyurma ve Reklamı
- Bir mal veya hizmetin indirimden önceki satış fiyatının tespitinde indirimin uygulandığı tarihten önceki 30 gün içinde uygulanan en düşük fiyat esas alınır. Bu düzenleme uyarınca, aynı ürüne 30 gün içinde bir indirim uygulanmışsa sonradan aynı ürüne yeniden indirim uygulanırken 30 gün önceki en düşük fiyat olarak esas alınacak fiyat, daha önceki indirimli fiyatıdır.
- Yönetmelik kapsamında satıcı veya sağlayıcıların “son 30 gün içindeki en düşük satış fiyatını” veya çabuk bozulabilen mallarda “önceki satış fiyatını” ne kadarlık bir süre uyguladığını belirtme zorunluluğu bulunmamaktadır. Ayrıca Yönetmelik hükümleri indirimli satış reklamlarının başlangıç ve bitiş tarihlerinin belirtilmesini zorunlu kılmakla birlikte ne kadar sürmesini gerektiğini düzenlememektedir. Yönetmelik, her bir fiyat indiriminde indirime konu mal veya hizmetin “indirimin başlangıcından önceki son 30 gün içerisindeki en düşük fiyatının” “indirimden önceki fiyat” olarak belirtilmesini gerekli kılmaktadır. Satıcı veya sağlayıcılar, “uygulanacak indirimlerin süresi” olarak ilan ettikleri dönem boyunca “önceki fiyat” olarak bu fiyatı gösterebileceklerdir.
- İndirimli satış kampanyalarına ilişkin reklamlarda “…e varan”, “…den itibaren”, “…e kadar” ibaresine okunabilir büyüklükte yer verilmelidir. Bu ibareler ile indirimli satışa tabi olduğu duyurulan malların kapsamı tüketicinin makul beklentisini karşılamalıdır.
- Bir fiyat veya indirim reklamı, mağazadaki veya belirli bir kategorideki tüm mal veya hizmetler için geçerli olmadıkça “net”, “tümü” veya “her şey” gibi ifadeler kullanılamaz. Eğer indirim, her bir kategoride farklı tutar veya oranlarda mevcut ise bu tutar veya oranların her bir kategori açısından ayırt edilebilir ifadelerle desteklenmelidir. Örneğin indirimin “kış sezonu ürünlerinde”, “…marka ürünlerde”, “mavi noktalı ürünlerde”, “2. üründe” ve benzeri ifadelerle tüketicilerin anlayabileceği açık ve anlaşılır bir şekilde reklamlarda ayırt edilebilir olması gerekmektedir
- Bir mal veya hizmete ilişkin indirim yapıldığını yazılı, sesli veya görsel şekilde belirten gösteren reklamlarda; indirimden önceki fiyat, indirimli satışın başlangıç ve bitiş tarihleri ve indirimli olarak satışa sunulan mal veya hizmetin miktarı sınırlı ise bu miktarın AÇIK VE ANLAŞILIR bir biçimde belirtilmesi zorunludur.
- Bu indirimlerin duyurulduğu REKLAMLARDA ise ürünün indirimden önceki fiyatının belirtilmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak, söz konusu reklamlar kapsamındaki ilgili mal ve hizmetlerin her birine ilişkin kendi duyurularında “önceki 30 gün içinde uygulanan en düşük fiyat” veya “bir önceki fiyat” ın belirtilmesi zorunludur. Bu ifadede geçen "duyuru" ile ürünün satışında kullanılan etiketi yahut internet sitesindeki fiyat belirteci kastedilmiştir
- Bir satıcı veya sağlayıcının farklı satış kanalları/satış noktaları (örneğin farklı fiziksel ve/veya çevrimiçi mağazalar) aracılığıyla farklı fiyatlarla mal veya hizmet satması ve bu farklı satış kanalları/satış noktalarının genel bir fiyat indirimi duyurusunun konusu olması durumunda, satıcı veya sağlayıcı, her bir satış kanalında/satış noktasında ilgili mal veya hizmet için “önceki fiyat” olarak ilgili satış kanalında/satış noktasında indirimin başlangıcından önceki 30 günlük dönem içinde uyguladığı en düşük fiyatı belirtmek zorundadır.
- Ayrıca bu durumda, üzeri çizili fiyat olarak gösterilen ve indirimin başlangıcından önceki 30 gün içinde uygulanan en düşük fiyata ilişkin ispatın aynı satış kanalı/satış noktası üzerinden yapılan satışlara ilişkin fiş, fatura vb. belge veya log kayıtları ile sağlanması gerekmektedir. Örneğin, A satıcısı, bir malı aynı anda kendisine ait internet sitesinde ve ayrıca bir e-ticaret platformunda farklı veya aynı fiyatlardan ve indirim oranları uygulayarak satışa sunabilir. Ancak indirimli satışa ilişkin duyurusu sadece bu e-ticaret platformu üzerinden yapılmış ise satıcı tarafından belirtilen son 30 gün içindeki en düşük fiyata ilişkin ispatın sadece bu e-ticaret platformu üzerinden uygulanan veya duyurulan fiyat ilanları ile yapılması gerekmektedir.
- Bir mal veya hizmetin satıcı tarafından birden fazla e-ticaret platformu ve/veya mecrada satışa sunulması halinde, satıcı tarafından bir e-ticaret platformu veya mecrada reklamı yapılan satış fiyatları, diğer e-ticaret platformu veya mecralarda yapılacak satışlar veya uygulanacak indirimler için indirimden önceki satış fiyatı olarak esas alınamaz ve duyurulamaz.
- İndirimin satıcı veya sağlayıcının tüm satış kanallarında/satış noktalarında geçerli olduğu reklamlarda belirtilmesine rağmen gerçekte yalnızca bazı satış kanallarının/satış noktalarının fiyat indirimine tabi olduğu izle
- Bir malın aynı e-ticaret platformunda ve aynı satıcı tarafından farklı uzantılar üzerinden satışa sunularak farklı indirim oran ve tutarları belirlenmesi halinde bu durumun ortalama tüketici nezdinde uygulanan indirim konusunda anlam karışıklığına neden olduğu dolayısıyla mevzuat hükümlerine aykırı olacağı değerlendirilmektedir.
- İndirimin satıcı veya sağlayıcının tüm satış kanallarında/satış noktalarında geçerli olduğu reklamlarda belirtilmesine rağmen gerçekte yalnızca bazı satış kanallarının/satış noktalarının fiyat indirimine tabi olduğu izlenimini yaratan yanıltıcı indirimli satış reklamları mevzuata aykırı olacaktır.
- Bölgesel, aynı il içerisindeki farklı mağazalar/birimler vb. durumlar için geçerli olan indirimlerin ilgili reklamlarda açıkça belirtilmesi gerekmektedir. Bu durumda ilgili mağaza, bölge vb. birimde gerçekleşen fiyatlar üzerinden gerekli fiyatlandırma bilgileri verilmelidir.
- Örneğin, ulusal düzeyde faaliyet gösteren bir perakendecinin belirli ürünlerde mağaza bazlı veya bölgesel fiyatlandırma politikası uygulaması mümkündür. Bu durumda, ilgili birimler için gerçekleştirilen reklamlarda fiyatların bu birimler özelinde gerçekleşen fiyatlar temel alınarak belirlenmesi gerekmektedir.
- Satıcı veya sağlayıcının fiyat indirimini ilan etmeden 30 günden daha kısa bir süre önce satışa sunduğu mal veya hizmetler (“yeni satışa sunulan mallar”) için de indirimli satış reklamı yapılabilir. Bu durumda, indirimli satışa konu mal ve hizmetin indirim ilanı öncesinde satışa sunulduğu süre içindeki en düşük fiyatı dikkate alınır.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
