Elektronik ticarette gelenekselleşen, Kasım ayında gerçekleştirilen ve “Efsane Kasım İndirimleri”, “Şahane Cuma İndirimleri” gibi isimlerle adlandırılan, çok sayıda üründe çeşitli oranlarda indirimlerin yapılacağının ilan edildiği indirimli satış kampanyaları, Reklam Kurulu (“Kurul”) tarafından yakından takip edilmekte, tüketicileri aldatan, yanıltan, gerçekte olduğundan daha fazla indirim yapılıyormuş algısı oluşturan indirimli satış reklamları ve uygulamaları hakkında Kurul tarafından idari yaptırımlar uygulanmaktadır. Buna göre; Kurul tarafından 2023 yılında; toplam 134 adet indirimli satış dosyası hakkında görüş ve değerlendirmelerde bulunulmuş ve mevzuata aykırı olduğu tespit edilen 119 adet dosya hakkında durdurma cezasının yanı sıra, toplam 4 milyon 41 bin 59 lira idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir.1
İndirimli satış reklamları ve fiyat bilgisi içeren reklamlar genel olarak Ticari Reklamlar ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Yönetmelik'in (“Yönetmelik”) 14. maddesinde düzenlenmektedir. Ayrıca fiyat bilgisi içeren reklamlar ile indirimli satış reklamları ve ticari uygulamalar hakkında reklam veren, reklam ajansları, mecra kuruluşları satıcı, sağlayıcı, aracı hizmet sağlayıcılar ve reklamcılık ile ilgili tüm kişi, kurum ve kuruluşlara yol göstermek amacıyla Fiyat Bilgisi İçeren Reklamlar ile İndirimli Satış Reklamları ve Ticari Uygulamaları Hakkında Kılavuz (“Kılavuz”) Kurul tarafından Nisan 2022 tarihinde ilke kararı olarak kabul edilmiş ve yayınlamıştır.
Kılavuz, fiyat bilgisi içeren reklamlarda ve indirimli satış reklamlarında uyulması gereken kuralları çok detaylı olarak düzenlemektedir. Kılavuz, temel ilkeler başlığı altında bu tür reklamlarda kullanılacak ifadelerin düzenlenmesine yönelik olarak somut örnekler eşliğinde çeşitli ilkeler ortaya koymaktadır. Bu ilkeler kapsamında genel tüketici kitlelerinin haklarının korunması dikkate alındığı kadar yaşlılar, engelliler, çocuklar gibi hassas tüketici grupları olarak ifade edilen gruplara yönelik hassasiyet ortaya konularak da düzenlemeler yapılmıştır.
Ancak sadakat programları indirimli satış kapsamında değerlendirilmemiştir. Nitekim sadakat programları genel olarak tüketicileri gelecekteki satın almalarına yönelik puan birikimine izin veren uygulamalar olarak tanımlanmaktadır. Ancak sadakat programlarının satışa sunulan mal veya hizmetlerin büyük çoğunluğunu içerecek şekilde indirimli satış uygulaması haline dönüştüğü Kurul tarafından görülmüştür. Sadakat programına kısa mesaj gönderimi, internet sitesi veya mobil uygulama üzerinden onay verilmesi veya form doldurulması gibi basit bir şekilde katılım sağlanabilmesi nedeniyle sadakat programları kullanılarak indirimli satışlara ilişkin tüketicileri koruyucu düzenlemelerin bertaraf edilebildiği ve tüketicilerde gerçek dışı indirim algısı oluşturulabildiği gözlemlenmiştir.
Bu nedenle Kurul 09.01.2024 tarihli ve 341 sayılı toplantısında Kılavuzda değişiklik yaparak sadakat programlarına ilişkin yeni düzenlemeleri getirmiştir. Kılavuz'un “İndirimli Satış Reklamları” başlıklı 7. maddesine eklenen 14. fıkra ile sadakat programı ile satışa sunulan mal veya hizmetlere ilişkin reklamlarda “indirim”, “tasarruf”, “XY karta/üyelere özel indirim/fırsat”, “indirim öncesi fiyat” gibi ibareler veya aşağı yönlü trend grafiği gibi görseller kullanılarak doğrudan ya da dolaylı olarak indirim yapıldığına ilişkin izlenim oluşturulamayacağı düzenlenmiştir.
Kurul tarafından; indirimli satış reklamlarına ilişkin vermiş olduğu idari yaptırım kararlarında yürürlükteki mevzuata aykırı bulduğu hususların genellikle indirimli satış reklamlarında indirimden önceki fiyatın yanlış belirtilmesi ve aslında indirim gerçekleştirilmemiş olmasına rağmen tüketicilere indirim yapıldığı yönünde yanlış ve yanıltıcı bilgi verilmesi, indirime konu ürünlerin stok adedi ve sınırlı sayıda olduğu hususu konusunda tüketicilerin yeterince ve açık şekilde bilgilendirilmemesi ve indirim yapıldığı belirtilmesine rağmen tüketicilere indirimsiz fiyatlar üzerinden satış yapılması olduğu görülmektedir. Anılan kararlarında; Kurul indirimli satış reklamları konusuna hassasiyetle yaklaşmakta ve bu konuda sıkı denetim gerçekleştirmektedir. Kurul, önümüzdeki süreçte de indirimli satış kampanyalarına ilişkin denetimlerine devam edeceğini açıkça duyurmaktadır.2 Kılavuzda sadakat programları yönünden yapılan yeni düzenlemeler ile Kurul'un tüketicileri yanıltıcı nitelikteki sadakat programları hakkında da yeni kararlar vereceği değerlendirilmektedir.
Footnotes
1. https://ticaret.gov.tr/haberler/reklam-kurulu-2023-yilinda-114-1-milyon-lira-para-cezasi-kesti
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.