Duyurumuz, 18/04/2024 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesi'nin 14/03/2024 tarihli, 2023/160 Esas ve 2024/77 Karar sayılı kararına ilişkindir. 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'nda (“Kanun”) belirlenen arabuluculuk sürecinde ilk toplantıya mazeretsiz bir şekilde katılmayan tarafın davada tamamen veya kısmen haklı çıksa dahi yargılama giderlerinden sorumlu tutulacağına ve lehine vekalet ücretine hükmedilmeyeceğine dair hükmün iptali inceleme konusu olmuştur.
I. İptali İstenen Hüküm
Kanun'un 18/A maddesinin (11) numaralı fıkrası uyarınca “Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilir ve bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulur. Ayrıca bu taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilmez. Her iki tarafın da ilk toplantıya katılmaması sebebiyle sona eren arabuluculuk faaliyeti üzerine açılacak davalarda tarafların yaptıkları yargılama giderleri kendi üzerlerinde bırakılır” hükmünün altı çizili olan cümlelerinin Anayasa'ya aykırılığı ve iptali Anayasa Mahkemesi tarafından incelenmiştir.
II. İptal Kararının Gerekçesi
Mahkemeye erişim hakkı bir uyuşmazlığı mahkemeye taşıyabilmenin yanında etkili bir şekilde uyuşmazlığın karara bağlanması anlamına gelmektedir. Tarafların davada haklı çıkmalarına rağmen aleyhine yargılama giderlerine hükmedilmesi ve vekalet ücretine hükmedilmemesi mahkemeye erişim hakkını kısıtlamaktadır. İlgili hükmün arabuluculuk sürecine katılmamayı caydırıcı niteliği bulunmakla birlikte ölçülülük ilkesi kapsamında elverişlilik, gereklilik ve orantılılık kapsamında değerlendirme yapılması önem arz etmektedir. Haklılığı kısmen veya tamamen yargı kararı ile ortaya çıkan tarafın, yalnızca ilk arabuluculuk toplantısına mazeret göstermeden katılmaması gerekçesiyle yargılama giderlerinden tümüyle sorumlu tutulması ve vekalet ücretinin tamamından yoksun bırakılması kişilere aşırı külfet yüklediği, kamu yararı ile mülkiyet hakkı ve mahkemeye erişim hakkı arasındaki gözetilmesi gereken adil dengeyi aleyhe bir şekilde bozduğu ve orantısız bir sınırlama teşkil ettiğine karar verilmiştir.
III. İptal Kararı ve Yürürlük Tarihi
Mahkeme yapmış olduğu inceleme neticesinde;
- Kanun'un 18/A maddesinin (11) numaralı fıkrasının birinci cümlesinin “bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulur” bölümü ile ikinci cümlesi uyarınca“Ayrıca bu taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilmez” ibarelerinin iptal edilmesine OYÇOKLUĞU ile karar verilmiştir.
- İptal kararının Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak 9 ay sonra yürürlüğe girmesine OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.
Söz konusu Karar'a aşağıdaki link aracılığıyla ulaşabilirsiniz.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/04/20240418-2.pdf
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.